Elke medewerker aandeelhouder?

Een goed begin, of het begin van het einde?

Toen ik gisteravond aan deze nieuwsbrief begon en nadacht over de personeelsontwikkeling van de afgelopen zeg maar 10 jaar, ben ik (nog steeds) verbaasd hoe snel het allemaal gegaan.
Ik zal je vertellen wat ik bedoel.

De jongere Ondernemers onder ons die net als jij deze nieuwsbrief lezen en bijvoorbeeld gestart zijn in 2012 of later hebben dat deel gemist. (Lucky for them)
Zij denken wellicht waar heb je het over?

Even terug.

Van de eerste massaontslagen naar (weer) absurde vergoedingen in 10+ jaar tijd!

In 2009 waren ook wij als familie genoodzaakt om arbeidsverkorting voor een behoorlijke groep medewerkers (+/-50) aan te vragen.
Een aantal opdrachtgevers lieten op dat moment al hun investeringsplannen uit handen vallen.
Hierdoor melden binnen no-time de aldaar gedetacheerde medewerkers zich thuis op kantoor.

In de bouwomgeving Twente waar ik nu woon, begon het massaontslag pas in 2011 flinke vormen aan te nemen.
Er ontstonden situaties waar een aantal bouwbedrijven meer medewerkers op kantoor overhielden dan bouwvakkers op de bouwplaats

Ga ik dan weer terug naar de situatie van vandaag 23 april 2022, 11 jaar later en hoor wat sommige metselaars nu per steen betaald krijgen. Dan kunnen we stellen dat we met z'n allen van de ene kant van het spectrum naar de andere kant geslingerd zijn.

Uiteraard zijn er een aantal (overheid) sectoren die weinig tot niks van de crisis hebben meegekregen.
Maar ben je al langer Ondernemer, dan kan ik niet de enige zijn die verbaasd is over deze ontwikkeling en de "war on talent" die zeker de laatste paar jaar (weer) is ontstaan!

En hoewel de wereldwijde economie momenteel iets lijkt af te koelen.
Heeft ons de afgelopen 10 jaar wel geleerd dat het ook in economisch mindere tijden van groot belang is, dat we op z'n minst het talent in ons bedrijf proberen vast te houden.

Daarnaast zullen we moeten meebewegen met de economie door middel van het laten groeien en krimpen van de zogenaamde "flexibele schil" van externe krachten!

Waarom zou ik bij jou willen werken?

Wanneer we als Ondernemer hebben vastgesteld, dat het vasthouden van het talent binnen ons bedrijf het succes van een onderneming bepaald is daar gelijk de vraag;
Hoe doen we dat dan?

Een (nog) grotere leasebak?
Een aantal werknemers zit daar vanwege de bijtelling ook niet meer op te wachten.
Meer salaris, ook daaraan raken mensen gewend.
De levensstijl wordt redelijk eenvoudig aangepast en het zal wellicht nooit genoeg zijn!

Het groeiend leger van zzp'ers toont volgens mij aan dat, behoudens diegenen die de afgelopen jaren in een krimpende sector (o.a. Banken) ontslaan zijn, meer en meer mensen het van groot belang vinden dat zij wezenlijk deel uitmaken van een onderneming en/ of project.
En dat zij daarbij verantwoordelijkheid kunnen, - en mogen dragen!

Natuurlijk zijn er ook die mensen die hun privéleven en hun werk beter willen combineren, en het zijn van zzp'er biedt voor een aantal die 'mogelijkheid'.
Maar ja, ook een zzp'er dient (de meesten althans) acquisitie te doen.
Dus of het combineren dan altijd zo'n succes is?
Ik vraag het me af.

Overdag voor de bestaande opdrachtgever werken, 's avonds voor de potentiële opdrachtgever (weer) een aanbieding maken. Dat proces stopt nooit!

Ik geloof niet dat iedereen daarvan gelukkig wordt.
En wat je ziet is dat mensen (zzp'ers) interen op hun inkomen doordat ze dit geen 4 jaar achter elkaar vast kunnen houden.

Wat moeten we doen om allemaal 'blij' te worden? 

Uit (eigen) ervaring weet ik, zowel als werknemer maar ook als werkgever mensen willen ergens bij horen.
Ze willen gehoord worden, betrokkenheid voelen en verantwoordelijkheid krijgen en dragen.

Ik ben nog nooit iemand tegengekomen, maar dat kan aan mijn kennissenkring liggen die zei;
Het kan mij niks schelen dat ze mij links laten liggen en mij nergens bij betrekken!

Maar hoe leggen we die betrokkenheid dan vast?
Waardoor vinden mensen het niet erg dat ze 's avonds even wat langer door moeten, of wellicht een weekend overblijven in het buitenland.

Waardoor komt het dat 'onze' mensen zich verantwoordelijk gaan voelen voor een project.
Hoe zorgen we ervoor dat mensen geen tijd 'stelen' door meermaals privézaken af te handelen in onze tijd en meer.

Maar Gerard hoor ik je zeggen; Ik snap wat bedoelt en waar je naar toe wilt.
Echter we zijn (maar) een onderneming met 15 medewerkers, we kunnen toch niet allemaal directeur worden?
Je weet wat ze zeggen, meer kapiteins op een schip!

Nee, dat kan ook niet.
Een is de eindverantwoordelijke, maar als Ondernemer kunnen wij er wel voor zorgen dat meer mensen zich als directeur gedragen.

Nee, geen collega's te slim af zijn, - of erger afsnauwen maar vragen kan ik helpen?
Of vriendelijk blijven tegen die klant die meent in z'n recht te staan en vergeet wat er was afgesproken!

Natuurlijk kun je al je monteurs voor de laatste situatie op een cursus, omgaan met vervelende klanten sturen.
Echter, de echte verantwoordelijkheid zullen medewerkers pas nemen als het niet oplossen van het probleem ervoor zorgt dat de factuur niet betaald wordt en de onderneming een stuk omzet mist wat zij direct voelen in hun eigen portemonnee.

En hoewel wijzelf op dit moment, gezien ons eigen partnermodel waarmee wij nu werken er nog niet (weer) aan toe zijn, geloof ik persoonlijk heilig in het participatiemodel.

Het medewerkersparticipatie model

Ben jij als Ondernemer er klaar voor? 

In het onderstaande, zeg maar deel II gaan we verder op de uitvoering in met punten zoals:

• Wat houdt het medewerkers participatiemodel in en hoe werkt het?
• En waarom is het met de laatste technologische ontwikkelingen veel eenvoudiger en goedkoper om dit in te richten?
• En naast betrokkenheid, wat levert het nog meer op?
• Is medewerkersparticipatie ook een model om je bedrijf te financieren?

Trouwens, daarover hebben we nog niet gesproken maar er zijn een drietal vormen van een werknemersparticipatie.

Je hebt een directe, een indirecte (ook wel institutionele) en dan de financiële participatie;
Een directe participatie betreft de dagelijkse betrokkenheid van de werknemers, waarbij je kunt denken aan zelfsturende teams, werkoverleg en een zogenaamde lerende organisatie.

Een indirecte participatie - ook wel institutionele participatie genoemd - betreft zeggenschap via een bestuursorgaan. Binnen bedrijven is dat de ondernemingsraad.

En, last but not least hebben we de financiële participatie?
Bij een financiële participatie delen werknemers in de winst van de onderneming en/of in het risicodragend kapitaal.

Waarom zou ik er in hemelsnaam aan beginnen?

Natuurlijk, veel Ondernemers en jij wellicht ook zijn Ondernemer geworden om hun eigen beslissingen te kunnen nemen, en niet langer meer verantwoording hoeven af te leggen aan derden. (Lees hun werkgever)

En ja, het ondernemerschap geeft een groot deel vrijheid.
Als je een dag geen zin hebt, - en geen afspraken hebt staan, dan ga je toch niet! Toch?
Maar wees eerlijk Ondernemer, is het echt allemaal zo vrij?

Om jezelf Ondernemer met een bedrijf te mogen noemen heb je klanten nodig.
Zonder klanten geen omzet, en zonder omzet geen brood op de plank.
Dus wie is hier nu echt vrij?
Nobody!

Ja, je mag je eigen dag indelen, maar eind van de dag moet er gewoon gewerkt worden. Punt!
Nu kun je daarentegen wel klanten en omzet hebben, maar geen medewerkers en dan is de vraag.
Spreek je dan wel over een bedrijf?
Want als jij er niet bent, wat gebeurt er dan?

Ben je al een tijdje Ondernemer dan weet je ook; "Het is lonely at the top!"
En trouwens, als Ondernemer kan het "at the bottom" ook redelijk lonely zijn als het een tijdje tegenzit!

Een Ondernemer is iemand die iets wil bouwen.
Ja, dat is ook het eigen bedrijf.
Ook die keren dat hij of zij wellicht op dat moment aan het bouwen is voor een ander.
Je bouwt een (goede) naam, een reputatie, kennis en vaardigheden op en hopelijk doe je dat met een team.

En terwijl je aan het bouwen bent, bouw je waarde op in je onderneming in de een of andere vorm.
Daarbij zorg er je voor dat er naast continuïteit dat er ook een bepaalde consistentie is binnen de 4 muren.
Het samenwerken tussen de verschillende (onder) delen binnen een bedrijf.

Echter, als die continuïteit en consistentie blijvend moet zijn, en dat lijkt me van wel, dan heb je medewerkers nodig die snappen wat er van hen verwacht wordt.
Ook als jij er niet bent! Pas dan spreken we over een echt bedrijf.

Nu is het zo, en dat is geen nieuws, veel medewerkers zijn daarvoor niet in de wieg gelegd en willen dat helemaal niet!
Zij willen geen verantwoordelijkheid, zij willen niet afgerekend worden, zij willen enkel hun "paycheck" en graag on time.

Zeker nu, in een tijd waarin toch ook weer de bekende 'linkerhanden' worden binnengehaald en ik snap het allemaal is dat geen uitzondering meer.

Daarnaast heb je, je key-medewerkers. Elk zichzelf respecterend bedrijf heeft ze.
Medewerkers die niet overal ja op, - en tegen zeggen.
Medewerkers die bereid zijn om een moeilijke situatie op te pakken en dat niet overlaten aan de directie en er 'gewoon' voor zorgen dat zaken op tijd klaar zijn!

Dat is je "echte" kapitaal! Hun vertrek kost direct geld en dat is voor mij kapitaal!
Met alle respect voor alle anderen.

Terug naar de vraag waarmee we begonnen, waarom zou jij eraan beginnen?
&
Moet iedereen (dan maar) participeren in jouw bedrijf?

In onze maatschappij, die meer en meer transformeert naar een kennismaatschappij waardoor de economie ook meer een diensteneconomie wordt, zijn je "key-medewerkers" je allerbelangrijkste kapitaal.

Deze diensteneconomie zorgt er n.l. voor dat (meer) medewerkers meer en meer direct contact hebben met de klanten van hun bedrijf dan dat in 2000 het geval was.
Daarbij wil je dat jouw medewerkers die (dezelfde) boodschap (missie) uitdragen die jij ook als directeur op papier hebt gezet toen jij jouw ondernemersplan schreef.

De verbondenheid met de werkgever, middels dan een werknemersparticipatie is dan toch wel de 'garantie' dat de medewerkers niet afwijken van hetgeen in de strategie van de onderneming staat.

Uit de praktijk en eindeloos onderzoek is bekend dat betrokken medewerkers beter presteren en daar word jij als ondernemer blij van.

Financiële participatie blijkt daarbij het beste middel om de betrokkenheid van medewerkers te verhogen.
Ben je ambitieus en wil je het beste voor je bedrijf?
Dan kun je dus niet om personeelsaandelen heen!

En hoewel er bedrijven zijn die voorstaan om alle medewerkers te laten participeren, geloof ik daar zelf minder in en dit is een persoonlijke ervaring.
Tenzij dat een niet "key-medewerker" erom vraagt, dan ja en kunnen we stellen dat we met een toekomstige "key-medewerker" van doen hebben.

In deze laatste situatie wordt dan veelal gekozen voor een eenvoudige participatie waarbij deelnemers eenvoudig in, - en uit kunnen stappen en hun bezit kunnen verzilveren.

Financiële werknemersparticipatie

Omdat deze nieuwsbrief geschreven wordt door, - en voor Ondernemers, focus ik me hier op de financiële participatie. De meest waardevolle voor jou als Ondernemer.

Financiële werknemersparticipatie betekent letterlijk dat medewerkers participeren in het kapitaal van de onderneming waarin zij werkzaam zijn.
De medewerkers hebben dus aandelen –certificaten van aandelen of opties- van het bedrijf waarin zij werken.

Er bestaan geen standaardregelingen voor een dergelijk aandelenplan.
Elk bedrijf is anders en de regeling is afhankelijk van wat de werkgever en de werknemers willen. Werknemersparticipatie is te allen tijde maatwerk!​

Wat is dan voor de meeste Ondernemers die deze nieuwsbrief lezen dan de meest geschikte participatievorm?
Van de vier vormen van financiële werknemersparticipatie: aandelenopties, converteerbare obligaties, aandelen en winstdeling komen alleen de laatste twee in onze ogen in aanmerking voor Mkb'ers.

Met een winstdelingsregeling laat jij werknemers delen in het resultaat van de onderneming.
Over de winstuitkering zijn de normale belastingen verschuldigd.
Winstdeling is echter mogelijk in combinatie met spaarloon.

Wat zou een andere reden kunnen zijn voor een werknemersparticipatie?

Voordeel van deze regeling is dat jij de werknemer in staat stelt te participeren en er tegelijkertijd voor te sparen.
Winst kan ook worden uitgekeerd in de vorm van aandelen.
Ook in dit geval biedt het spaarloon aantrekkelijke fiscale mogelijkheden​.

Participatievoordelen:

Uiteraard stel je jezelf de vraag, welk voordeel heb ik als werkgever bij dit alles?
Het mogelijk maken dat werknemers aandelen kunnen kopen, heeft voor de werkgever het voordeel dat de werknemer zich meer bij het bedrijf betrokken zal voelen.

In deze periode van extreme krapte op de arbeidsmarkt is het binden van werknemers door middel van aandelen een belangrijk instrument.
Omdat de werknemer zich meer bij het bedrijf betrokken voelt, zal de werknemer zich meer verantwoordelijk voelen en zich minder als werknemer en meer als mede-ondernemer opstellen.

Onderzoek wijst uit dat bedrijven met financiële werknemersparticipatie veel beter presteren dan bedrijven zonder participatie.
De kennis van de medewerkers omtrent de markt en het product wordt nu ook gebruikt in de vergadering van aandeelhouders wanneer het gaat om visie en strategie van het bedrijf.

In onze voortschrijdende diensteneconomie waarbij de medewerker steeds vaker rechtstreeks in contact staat met de klant is dat onmisbaar.

Wat zou een andere reden kunnen zijn voor een werknemersparticipatie?

Dat het hebben van een aandeel in de 'eigen' onderneming, of het meedelen in de winst meer mensen, overigens niet iedereen motiveert daarvoor zal ik niet veel overtuigingskracht voor nodig hebben.
Maar er zijn nog een aantal andere redenen.

Financiële participatie - bijvoorbeeld aandelen - verbetert de vermogenspositie van de onderneming terwijl kapitaal binnen het bedrijf blijft.
Participatie bevordert het kwaliteitsbewustzijn van medewerkers ten aanzien van hun 'eigen' onderneming.
Participatie heeft een gunstige invloed op zowel de kwaliteit van arbeid als op arbeidsomstandigheden omdat medewerkers hierover meer inspraak en zeggenschap krijgen.

Door financieel te participeren worden werknemers medeondernemers met in principe dezelfde belangen en risico's als de overige (groot) aandeelhouders.

Echter de, naast de betrokkenheid meest belangrijke reden om medewerkers te laten participeren die op dit moment nog door veel Ondernemers ​over het hoofd wordt gezien is het voorsorteren op de toekomstige verkoop van de onderneming.

In een tijd waarin er meer en meer minder familiebedrijven overblijven.
Is het voor een Ondernemer absoluut niet vanzelfsprekend dat de kinderen het bedrijf overnemen.
En dat is goed, kinderen moeten hun eigen leven, leven, tenzij dat ze graag aan boord willen komen.

Wanneer wij dan in ons werk zien dat > 80% van de aangeboden ondernemingen niet worden verkocht.
Is het tijdig voorsorteren hierop door de medewerkers te laten participeren geen slecht gedachte.

Werknemers die inmiddels, op wat voor wijze dan ook geïnvesteerd hebben in 'hun' bedrijf zullen daarbij het 'laatste' deel van de overnamesom ook eenvoudiger gefinancierd krijgen.
En dat maakt veel "Ondernemers" blij over een keuze die ze nu maken.
Een keuze die wellicht nu nog het gevoel geeft dat ze dan niet alleen meer 'baas' zijn!

Hoe zit het dan met de uitvoering van werknemersparticipatieplan?

Maar Gerard hoor ik je zeggen; Ik hoor je praten over aandelen, winstdeling en wat nog meer.
Het lijkt bijna een intern beursplatform wat we hiervoor moeten opzetten! Wat kost dat allemaal wel niet?
En ik neem aan dat elke keer hiervoor de notaris moet worden ingeschakeld, wat kost dat wel niet?

En als iemand alsnog wil vertrekken doordat hij bijvoorbeeld verhuist.
Hoe wordt dat dan geregeld met zijn of haar aandelen?

Goede vraag, normaliter zouden een aantal van deze vragen de aanleiding kunnen zijn dat je dan maar afziet van een werknemersparticipatie.
Gelukkig heeft ook hier de tijd niet stilgestaan en biedt de technologie nu de mogelijkheid aan om dit alles redelijk eenvoudig te laten verlopen.

Uiteraard blijft het maatwerk!
Elk bedrijf, elke Ondernemer en zijn personeelsleden zijn anders, maar de administratieve invulling is aanmerkelijk eenvoudiger, - en daardoor veel goedkoper geworden.

Een notaris zal in veel gevallen niet meer nodig zijn, enkel wellicht nog bij de start.
En de verhandelbaarheid van de aandelen, voor die medewerker die bijvoorbeeld vertrekt vanwege zijn of haar verhuizing die is goed.

De Blockchaintechnologie als het participatiegrootboek en het handelsplatform binnen jouw onderneming.

Al enkele malen hebben wij in onze nieuwsbrieven geschreven over de ontwikkeling van de Blockchaintechnologie en ons enthousiasme hierover
Daarbij hebben wij ook aangegeven voorlopig nog weinig te zien in de cryptohandel zoals de Bitcoin, maar we moeten het kind met het badwater niet weggooien.

De blockchaintechnologie, de technologie die ook achter de Bitcoin en andere coins hangt is uitermate geschikt om met een geringe investering een eigen handelsplatform op te zetten om al het bovenstaande mogelijk te maken.

Is een werknemersparticipatie momenteel een serieuze optie binnen jouw bedrijf?
Maar zie je op tegen alles wat erbij komt kijken en de mogelijke kosten daarbij?
Dan nodig ik je alvast uit voor onze live-presentaties die in 2022 weer mogelijk zijn.

Hoogstwaarschijnlijk zul je nog veel vragen hebben en dat is begrijpelijk.
Een werknemersparticipatie is niet nieuw, dus veel antwoorden kunnen worden gegeven.
Alleen de technologie maakt het, net als zoveel andere zaken toegankelijker voor meer en meer Ondernemers!

Het medewerkers-participatiemodel

Ben jij als Ondernemer er klaar voor?